18 feb Een ezel gooit in het algemeen … geen tweede keer met dezelfde steen

Een ezel gooit in het algemeen … geen tweede keer met dezelfde steen

Waar de een gerust twee jaar moet wachten op een uitspraak in zijn zaak, verdwijnen de deelnemers van de avondklokrellen nog dezelfde week achter slot en grendel. Media publiceren rijkelijk over niet alleen de snelle berechting, maar ook de forse sancties die worden uitgedeeld aan de opruiers en steenwerpers. Deze snelle berechting is mogelijk dankzij het (super)snelrecht. Maar wat houdt het (super)snelrecht eigenlijk in? En wat zijn de gevolgen zijn van de handelingen van relschoppers, zoals van Ayoub A.

Het (super)snelrecht

Het snelrecht houdt kortgezegd in dat de berechting van een misdrijf binnen zeventien dagen en achttien uur na aanhouding van de verdachte plaatsvindt. Bij supersnelrecht vindt de berechting zelfs al binnen drie tot zes dagen plaats. Aansluitend op de rechtszaak kunnen vrijheidsstraffen worden uitgezeten. Dit maakt het (super)snelrecht een compacte vorm van veroordelen. Van het (super)snelrecht wordt gebruik gemaakt omdat het aansluit op een ‘lik-op-stuk’-beleid. Met dit beleid wordt beoogd om gevoelens van maatschappelijke onrust en onveiligheid in te dempen door middel van een snelle berechting.

­­­Om voor (super)snelrecht in aanmerking te komen moet aan bepaalde vereisten worden voldaan. In eerste instantie dient er sprake te zijn van een bewijstechnisch eenvoudige zaak. Dit houdt in dat de politie in staat moet zijn om binnen korte tijd een compleet opsporingsonderzoek af te ronden. Zaken waarbij een aanvullend onderzoek nodig is, komen dan ook niet in aanmerking voor het snelrecht. Voor een bewijstechnisch eenvoudige zaak is het van belang dat duidelijk is wie voor welke gedraging verantwoordelijk wordt gehouden. In het geval van een betrapping op heterdaad of een bekentenis is dit eenvoudig. In de chaos van de avondklokrellen kan dit echter ingewikkelder zijn. Het is namelijk niet altijd even duidelijk wie welke steen heeft geworpen. Ten tweede moet voor de zitting een compleet strafdossier worden aangeleverd. Dit volledige dossier wordt tijdens de zitting dan ook niet meer aangevuld. Ten derde is het van belang dat de verdachte in verzekering of in voorlopige hechtenis is genomen. Op deze wijze kunnen logistieke handelingen, zoals het betekenen van de dagvaarding, snel en correct worden uitgevoerd. Voor het supersnelrecht is het tevens van belang dat de verdachte geen ernstige persoonlijkheidsproblemen heeft. Dit soort problemen kunnen nadere deskundigenrapportages vereisen, waar binnen de termijn van drie tot zes dagen geen tijd voor is.

Naast deze algemene vereisten, strekt het toepassingsbereik van het (super)snelrecht ook tot bepaalde situaties en handelingen. Onder deze situaties en handelingen vallen onder andere demonstraties en geweld tegen personen met een publieke functie. Veelal gaan geweld tegen personen met een publieke functie en demonstraties samen. Zo ook in dit geval: de rellen vloeiden voort uit demonstraties tegen de avondklok, en maakten niet alleen politieambtenaren, maar ook hun paarden en auto’s tot slachtoffer. Door deze relschoppers te berechten doormiddel van het (super)snelrecht wordt een signaal aan de samenleving afgegeven dat dit soort feiten onaanvaardbaar zijn en daarom direct worden afgestraft. De avondklokrellen hebben geleid tot gevoelens van verontwaardiging in de samenleving. Deze worden gedempt door de lik-op-stuk-reactie.

Het snelrecht en de avondklokrellen

Met betrekking tot de avondklokrellen is de rechtbank van mening dat in deze onrustige tijden de impact van rellen groot is. Los van het feit dat deze rellen een grote impact hebben op de samenleving, houden zij ook politieambtenaren van hun andere werkzaamheden af. Deze mening van de rechtbank is terug te zien in de berechtingen. Meerdere supersnelrechtzittingen zijn inmiddels geweest, waarbij gevangenisstraffen en taakstraffen zijn opgelegd. Ook zullen sommige daders geld moeten storten op een nog op te richten fonds om de schade van de rellen te herstellen.

Een van de opvallendste voorbeelden is de supersnelrechtzaak van de 19-jarige Ayoub A. Ayoub heeft een baksteen naar een gepantserde politiebus gegooid tijdens de rellen in de Schilderswijk. Hij is bestraft met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden. Deze gevangenisstraf is echter niet zijn enige sanctie. Ayoub is door zijn bijdrage in de avondklokrellen ook zijn bijbaan kwijtgeraakt en hij kan door de gevangenisstraf voorlopig ook  niet met zijn studie starten. Volgens de advocaat zit er een verschil tussen de straf die normaliter wordt opgelegd, en de straf die Ayoub heeft gekregen. De advocaat stelt namelijk dat er normaliter een taakstraf van 60 uur op deze handeling staat.

Strafmaat

De uitspraak van de advocaat van Ayoub kan gemakkelijk worden gecontroleerd. Het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS) heeft tot doel rechtseenheid te bevorderen. Het LOVS heeft daarom aanbevelingen gedaan voor strafmaten. Rechters hanteren deze richtlijnen als steunmiddel bij het beslissen tot een sanctie. Volgens de oriëntatiepunten van de LOVS staat er op openlijke geweldpleging en het daarbij beschadigen van auto’s een taakstraf van 60 uur, zoals de advocaat van Ayoub beweert. Als er sprake is van letsel, loopt de strafmaat op. Ook kan de strafmaat hoger oplopen wanneer er sprake is van recidive. In de situatie van Ayoub is de openlijke geweldpleging niet begaan tegen een reguliere auto, maar tegen een politiebus. Geweldpleging tegen personen met een publieke functie is een strafverzwarende omstandigheid waardoor de strafmaat kan worden verhoogd. In de zaak van Ayoub en ook in de zaken van andere relschoppers, is dit dan ook gebeurd.

Conclusie

Samenvattend kan worden gesteld dat het (super)snelrecht zorgt voor een compacte en snelle berechting van een misdrijf. Deelnemers van de avondklokrellen kunnen worden berecht door middel van het (super)snelrecht, doordat het toepassingsbereik strekt tot demonstraties en geweld tegen personen met een publieke functie. Er zijn intussen al meerdere (super)snelrechtszaken geweest omtrent de avondklokrellen, waaronder die van Ayoub A. De bestraffingen binnen deze zaken zijn hoger dan de straffen die worden gegeven voor andere vormen van openbare geweldpleging, omdat deze openbare geweldpleging is gericht tegen de politie. Met een beetje geluk gooit, door dit ‘lik-op-stuk’-beleid, zelfs een ezel in het algemeen, niet tweemaal met dezelfde steen.

Heeft u vragen over dit onderwerp of over andere strafrechtelijke kwesties? Neem gerust en vrijblijvend contact met ons op.